Bestrijden van stereotypen

Blog by Kriti Toshniwal

Stereotypen, we ondervinden ze allemaal. En als expats komen we ze meer openlijk en misschien vaker tegen. Als Indiase vrouw in het buitenland ben ik verscheidene stereotypen tegengekomen. Sommigen rechtstreeks aan mij geadresseerd: waarom ik niet een stip (bindí) op mijn voorhoofd draag of waarom ik mijn hoofd niet wiebel wanneer ik spreek. Andere werden uitgedrukt in subtiele manieren: hoe ik me begon te kleden als een Europese vrouw (hoewel ik al jeans en rokken droeg vóór mijn verhuizing naar het Westen). Of hoe het ‘zo duur’ voor mijn familie moet zijn om mij te bezoeken hier in Nederland (nou ja, net zo duur als andersom).

Wat is er mis met stereotypen?

Maar wat is het probleem, kun je vragen. Opmerkingen als deze zijn niet vernederend of ernstig; ze zijn luchtig bedoeld. Bovendien, stereotypen helpen ons de geglobaliseerde wereld te begrijpen. Te weten dat de Amerikanen luid zijn of Nederlanders bot eerlijk zijn, brengt orde in onze gedachten. Door te labelen zijn we bewust van deze verschillen. En natuurlijk zijn ze een essentieel onderdeel van onze humor. Zozeer zelfs, dat komieken als Russell Peters er een succesvolle en lonende carrière van hebben kunnen maken. Dus waarom niet gewoon incasseren en het van je af laten glijden?

Het antwoord is simpelweg dat het zeer vernederend is om beoordeeld te worden als een stereotype. Vooral wanneer je woont, werkt of reist onder een andere groep mensen dan jezelf. Stereotypen kunnen je vervreemd laten voelen en kunnen je cultuur en jezelf belachelijk maken en kleineren. De stereotypen die ik vaak heb ervaren, maken me opstandig: Nee, dat is niet wie ik ben. Ik ben zo veel meer dan dat!

‘De stereotypen die ik vaak heb ervaren, maken me opstandig: Nee, dat is niet wie ik ben. Ik ben zo veel meer dan dat!’

Sommige stereotypen waarmee ik als Indiase in het buitenland te maken krijg, zijn grappig en zijn gebaseerd op een mate van waarheid. Ik eet met mijn handen, ik hou van pittig eten en ik kan met een bepaalde knik met mijn hoofd verschillende dingen communiceren.

Maar er zijn ook stereotypen die mijn eigenwaarde aantasten, of erger nog, mijn professionele of sociale status beïnvloeden. Er zijn mensen op mijn werk geweest, en zelfs mijn huisarts, die veronderstelden, -enkel gebaseerd op mijn Indiase achtergrond-, dat ik uit een arme familie kom en niet veel onderwijs heb gehad. In mijn werk als redacteur en schrijver, wordt ik vaak beschouwd als een niet-inheemse en dus niet-vloeiend Engelse spreker. Vanwege dit stereotype heb ik professionele geloofwaardigheid én een kans op een baan verloren. En ik heb meerdere vrienden met gelijke verhalen.

Dat is voor mij de reden dat we stereotypen moeten bestrijden: omdat ze generaliseren en kleineren. Ze ontdoen mensen van hun individualiteit en delen hen in in groepen die het mikpunt zijn van grappen en vooroordelen. Stereotypen kunnen mensen verleiden tot verkeerde oordelen over anderen.

‘Ik denk dat er kleine dingen in ons eigen leven zijn die we kunnen doen om stereotypen te ontmantelen en zo kunnen bijdragen aan een evenwichtiger, meer respectvolle wereld voor iedereen.’

Drie lessen die ik heb geleerd in het bestrijden van stereotypen.

Sinds ik tien jaar geleden naar het buitenland verhuisd ben, ben ik een soort anti-stereotype activist geworden. Ik denk dat er kleine dingen in ons eigen leven zijn die we kunnen doen om stereotypen te ontmantelen en zo kunnen bijdragen aan een evenwichtiger, meer respectvolle wereld voor iedereen. En ik doe het ook voor mezelf. Door te vechten tegen stereotypen heb ik mijn individualiteit en mezelf zijn in het buitenland terug gevonden.

Dit zijn de drie lessen die ik heb geleerd in het bestrijden van stereotypen in mijn leven in het buitenland:

Toon begrip maar stel ook je grenzen. Een grapje een of twee keer is aanvaardbaar, maar wanneer dat in een patroon verandert, is het goed om je grenzen aan te geven en bezwaar te maken. Een Nederlandse vriend van mijn man, die ik ken sinds ik in Nederland woon, heeft altijd zitten dollen met grappen over accenten en hoofdwiebelen. Ik zag het meestal als onschuldige lol, en eerlijk toegegeven, op sommige momenten, heb ik ook om accenten zitten grappen. Maar vorig jaar knapte er iets in me, toen hij na negen jaar weer met hetzelfde overdreven Indiase accent en hoofdwiebelen tegenover mij zat. Ik besefte dat het genoeg was en ik vertelde hem dat. Ik vond het tijd voor hem om creatiever te zijn met zijn humor. Het maakte wat bij hem los. Hij probeerde mij ervan te overtuigen dat accentgrappen grappig waren en dat hij Indiërs had ontmoet die echt spraken als de ‘Kumars at No.42′ en Apy uit ‘The Simpsons’. Hij kon ook het Borat accent nadoen, en nog veel meer. Maar ik was standvastig: als hij wilde dat ik zou meedoen met de lol, zou hij met iets nieuws moeten komen.

Choqueer, daag uit en bevraag. Stereotypen zijn het beste te doorbreken door het uit te dagen of het beeld dat mensen van je hebben te bevragen. Door de sterkste drank op de kaart te bestellen, heb ik meerdere mensen gechoqueerd die veronderstelden dat ik geen alcohol zou drinken, met inbegrip van mede Indiërs. Ik heb mensen verteld dat hun stereotype beelden van Indiase vrouwen die alleen sari’s dragen, of van Indiërs die incompetent zijn in de Engelse taal, onjuist zijn. Mensen brachten daartegenin dat ik misschien een uitzondering ben, en dat dit is hoe de overgrote meerderheid van de Indiërs zijn. Maar mijn weerwoord heeft ze aan het denken gezet. En hoewel ze misschien nog niet helemaal overtuigd zijn, zijn ze nu wel zorgvuldiger met het gebruik van stereotypen om me heen, en hopelijk bij anderen ook.

Deel je ervaringen met anderen. Op zijn minst praat ik met mijn expat vrienden over stereotypen die ik heb ervaren, gewoon om stoom af te blazen. Maar het delen van deze verhalen heeft me veel meer gebracht. Ik voel me minder een buitenstaander door te weten dat anderen ook last hebben van deze luie stereotypes. Het horen over hun kwaadheid en vernedering om dergelijke grappen heeft, in mijn ogen, legitimiteit aan mijn eigen gevoelens gegeven. Het heeft me laten zien dat het niet verkeerd is om op te staan tegen een grap die me als een minder mens laat voelen. En het geeft me moed deze gevoelens te uiten.

Het vinden en uiten van mijn individualiteit is een essentieel middel voor mij om me thuis te voelen in het buitenland. Deel van de zoektocht om me thuis te voelen, is het actief bestrijden van stereotypen waardoor ik me veroordeeld voel. Als je ook iets dergelijks bent tegengekomen, kunnen deze lessen je misschien helpen een oordeel-vrije niche voor jezelf te vinden in het buitenland. En zo niet, of als je niet ziet waar ik me druk over maak, bedenk dan: humor is subjectief en het moet met sensitiviteit worden gebruikt. Laat stereotypen niet zomaar bestaan of voortduren. Bevraag ze. Zie ze voor wat ze zijn. En oordeel er niet mee.

Kriti

expat vrouw

Deze gastblog is geschreven door Kriti Toshniwal. Kriti komt uit India, woont al bijna een decennium in Nederland en is inmiddels een Nederlands burger. Schrijven is haar passie en wanneer ze dat niet professioneel doet, doet ze dat persoonlijk: het beschrijven van haar beschouwingen over het leven en de wereld om haar heen in zowel echte als fictieve verhalen. Je kunt met haar in contact komen via: https://writingetcetera.wordpress.com.

Terugkeer en ontdekken

Terugkeer en ontdekken

Terugkeer en ontdekken Blog door Iemke Janssen - de Leeuw September, de herfst in aantocht. Nederland is verward en verdeeld. Enerzijds wordt er uitgekeken naar de herfst; koudere temperaturen, bladeren die verkleuren, kaarsjes binnen aan. Anderzijds zijn de korte...

Lees meer
Kiezen voor het onbekende

Kiezen voor het onbekende

Verhuizen naar het buitenland: Kiezen voor het onbekende Gast blog van Nina Huygen Verhuizen naar het buitenland. Ik had het in mijn studententijd al gedaan en was ervan overtuigd dat ik het in mijn werkzame leven ook nog wel eens zou doen. Dus toen mijn man de kans...

Lees meer
Ik verhuis en neem mee: MEZELF

Ik verhuis en neem mee: MEZELF

Vijf tips voor mentale voorbereiding op verhuizing naar het buitenland. Als ik nu met mijn zoontje Oliver (4 jr) praat over onze verhuizing van Rotterdam naar Brazilië, dan gaan zijn oogjes glimmen. Die laatste nachten, hoe we in een lege woonkamer sliepen zonder...

Lees meer